17 okt 1-1-2020: Wet zorg en dwang: Wat is onvrijwillige zorg?
In een vorig artikel heb ik uitgelegd wat ‘verzet’ betekent binnen de nieuwe Wet zorg en dwang. Een ander belangrijk deel van deze wet is ‘onvrijwillige zorg‘. Wat voor vormen van onvrijwillige zorg zijn er en wat betekent dat in je dagelijkse werk?
De basis van de wet die op 1-1-202 ingaat is het individuele recht op leven in vrijheid. Daarbij is bepalend of een cliënt een maatregel van onvrijwillige zorg als vrijheidsbeperkend ervaart, als die maatregel nodig is om te voorkomen dat diegene zichzelf of iemand anders ernstig benadeelt. Het individu staat hierbij centraal, niet de vrijheidsbeperkende maatregel zelf.
Onvrijwillige zorg is zorg waartegen de cliënt of zijn vertegenwoordiger zich verzet, vooraf of nadat ze is ingezet. De middels een stappenplan (zie ander artikel op de Kennisbank van deze website) na zorgvuldige afweging gekozen oplossing moet in de praktijk voor de cliënt werken, in verhouding staan tot het ernstige nadeel, zo kort mogelijk worden ingezet en zo snel mogelijk worden afgebouwd.
De belangrijkste vormen van onvrijwillige zorg:
- Toedienen van vocht, voeding en medicatie, medische controles/handelingen en overige therapeutische maatregelen.
- Onderzoek aan kleding of lichaam.
- Aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder begrepen het gebruik van communicatiemiddelen.
Bij wilsonbekwame cliënten (dit is altijd het geval bij dementie!) zijn er bovendien nog 3 situaties die zó zwaarwegend zijn dat je per definitie eerst het stappenplan doorloopt, ook al heeft de cliënt of zijn vertegenwoordiging instemming verleend:
- het toedienen van gedragsmedicatie buiten de richtlijn;
- een maatregel die tijdelijk de bewegingsvrijheid beperkt;
- insluiting.
In de trainingen die ik momenteel geef, zijn de gevolgen van de Wet zorg en dwang al ingebouwd. Bijvoorbeeld in het omgaan met verzet, in het ingaan op individuele behoeften van cliënten, in het kijken naar oorzaken van moeilijk gedrag zodat je met elkaar alternatieven kunt vinden. Ik krijg daarin vaker de vraag: “Waarom is dit zo belangrijk?”. Voor mij staat het belang van de kwetsbare mens in zijn laatste levensfase voorop. Wat heeft hij of zij nodig om een waardig leven te leiden? Hoe kun je daarin zorgvuldig handelen? Ik hoop dat deze wet daar aan gaat bijdragen.
Lees voor meer info en voorbeelden > dit artikel >.